Katarakt, genellikle yaşlanmaya bağlı olarak göz merceğinin şeffaflığını yitirmesiyle ortaya çıkar ve görmede belirgin bir bulanıklık yaratır. Tedavisi oldukça başarılı ve kalıcıdır. Ancak ameliyat sonrası tekrar bulanık görme yaşayan pek çok kişi, doğal olarak "Katarakt tekrarlar mı?" sorusunu sormaktadır. Bu yazıda kataraktın tekrar etme olasılığı, ikincil katarakt ve mercek kirlenmesi hakkında sıkça merak edilenleri detaylıca ele alıyoruz!
Katarakt Ameliyatından Sonra Görme Neden Tekrar Bozulabilir?
Katarakt ameliyatı, gözün içindeki doğal merceğin alınarak yerine yapay bir mercek yerleştirilmesi ile yapılır. Bu işlem genellikle oldukça başarılıdır. Ancak zaman içinde bazı hastalarda görmede yeniden bulanıklık ortaya çıkabilir. Bu durumda hastalar genellikle kataraktın geri döndüğünü düşünür. Oysa aslında yaşanan durum ikincil katarakt olarak bilinen farklı bir durumdur.
Bu durumun en sık nedeni, göz içine yerleştirilen yapay merceğin arkasında kalan ve onu sabit tutmaya yarayan kapsülün zamanla opaklaşmasıdır. Bu da ışığın düzgün geçmesini engeller ve yeniden bulanık görme şikâyeti oluşturur.
İkincil Katarakt Nedir?
İkincil katarakt, halk arasında mercek kirlenmesi olarak da anılır. Gerçekte ise yeniden katarakt oluşmamaktadır. Göz içine yerleştirilen yapay merceğin arkasında yer alan zar (arka kapsül), zamanla protein birikimi nedeniyle saydamlığını yitirir. Bu opaklaşma sonucu görme netliği yeniden kaybedilebilir.
İkincil Katarakt Gelişimini Etkileyen Faktörler:
- Genç yaşta katarakt ameliyatı olunması,
- Diyabet gibi sistemik hastalıklar,
- Üveit (göz içi iltihabı) gibi ek göz hastalıkları,
- Uzun süreli steroid kullanımı.
Mercek Kirlenmesi (Posterior Kapsül Opasifikasyonu) Nasıl Anlaşılır?
İkincil katarakt genellikle şu şikâyetlerle kendini belli eder:
- Görmede yeniden bulanıklık: İlk ameliyattan sonra net görmeye kavuşan kişilerde zamanla bulanıklık gelişir.
- Işık saçılması (glare): Özellikle gece far ya da güneş ışığı gibi kaynaklar gözde rahatsızlık hissi yaratır.
- Netlik kaybı: Harfler, yüzler ya da nesneler artık daha az net seçilmeye başlanır.
- Renklerde solma: Renk algısında matlaşma görülebilir.
Katarakt Ameliyatı Başarısız Olursa Ne Olur?
Katarakt ameliyatı en sık yapılan ve başarı oranı en yüksek göz operasyonlarından biridir. Ancak bazı durumlarda istenilen görsel sonuç elde edilemeyebilir. Bu durum başarısızlık olarak değerlendirilse de genellikle geçici ya da düzeltilebilir nedenlerden kaynaklanır.
Katarakt Ameliyatı Başarısızlığına Yol Açabilecek Etkenler:
| Neden | Açıklama |
|---|---|
| Merceğin yanlış konumlanması | Göz içine yerleştirilen yapay mercek kayarsa veya eğrilirse görme bozulabilir. |
| Göz içi enfeksiyon (endoftalmi) | Nadir ama ciddi bir komplikasyondur. Gözde ağrı, kızarıklık ve ani görme kaybı yapar. |
| Retina problemleri | Ameliyattan önce fark edilmemiş sarı nokta hastalığı gibi durumlar sonucu görme yeterince düzelmeyebilir. |
| Yüksek astigmatizma | Gözün kırma kusurlarının doğru ayarlanmaması görmeyi etkileyebilir. |
| İkincil katarakt | Ameliyat sonrası gelişen kapsül opasifikasyonu yeniden bulanıklığa yol açar. |
Bu sorunlar uzman bir göz doktoru tarafından değerlendirildiğinde çoğu zaman düzeltici tedaviyle başarılı şekilde sonuçlanır.
İkincil Katarakt Nasıl Tedavi Edilir?
İkincil kataraktın tedavisi ameliyat değildir. Gelişen teknoloji sayesinde bu problem, yalnızca birkaç dakika süren YAG lazer kapsülotomi işlemiyle çözülür.
YAG Lazer Tedavisinin Özellikleri:
| Özellik | Detay |
|---|---|
| İşlem Süresi | Ortalama 3-5 dakika |
| Anestezi | Göz damlası (lokal) |
| Ağrı | Yok |
| İyileşme | Genellikle aynı gün veya ertesi gün net görme |
| Risk | Düşük, ancak göz içi basıncı kısa süreli yükselebilir |
Bu işlemde lazer yardımıyla yapay merceğin arkasındaki opak zar açılır ve ışığın düzgün geçmesi sağlanır. YAG lazer tedavisinin tekrar edilmesine çoğu zaman gerek kalmaz. Ayrıca; reçete edilen damlaların düzenli kullanılması, gözün ovuşturulmaması ve kontrol muayenelerinin aksatılmaması gibi katarakt ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken hususlara riayet etmek, YAG lazer tedavisinden sonra meydana gelebilecek olası komplikasyonların önüne geçmek adına oldukça etkili olacaktır.
İkincil Katarakt Ne Kadar Yaygındır?
| Değerlendirme | Oran |
|---|---|
| Gerçek kataraktın tekrar etme ihtimali | %0 |
| İkincil katarakt gelişme oranı | %20–30 |
| YAG lazer sonrası tekrar bulanıklık gelişme ihtimali | %1’in altında |
| Katarakt ameliyatı başarı oranı | %98 üzeri |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İkincil katarakt ağrı yapar mı?
Hayır. Sadece görmede azalma olur. Ağrı yoktur.
İkincil katarakt kalıcı körlük yapar mı?
Tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini düşürür ama kalıcı körlük nadirdir ve genellikle başka hastalıklar eşlik etmedikçe görülmez.
YAG lazer işlemi riskli midir?
Çok düşük risklidir. Geçici göz içi basınç artışı dışında ciddi yan etkiler nadirdir.
İkincil kataraktı önlemek mümkün mü?
Tam olarak önlemek mümkün değildir, ama modern mercek teknolojileri sayesinde görülme oranı azaltılabilmektedir.
YAG lazer işleminden sonra göz damlası kullanmam gerekir mi?
Evet, genellikle birkaç günlüğüne göz tansiyonu düzenleyici damlalar reçete edilir.
Her hasta YAG lazer işlemi için uygun mudur?
Gözde aktif enfeksiyon ya da retina sorunu yoksa genellikle herkes uygundur.
Gözüm yeniden bulanırsa aynı işlemi tekrar ettirebilir miyim?
İhtiyaç halinde tekrarlanabilir, ama bu çok nadiren gereklidir.
