Retina ameliyatı sonrasında en çok merak edilen konuların başında “İlk günüm nasıl geçecek, neler normal sayılır, ne zaman endişelenmeliyim?” sorusu gelir. Aşağıdaki rehber, yeni retina ameliyatı olmuş hastaların tipik deneyimlerini ve hekimlerin sahada verdiği önerileri samimi ama klinik doğrulukta özetler. İlk gün yaşanan şikâyetler, ağrı ve şişlik, gaz tamponadı varsa baş pozisyonu ve uyku düzeni, ayrıca uçak yolculuğu ve yüksek rakım konusu sade bir dille, tablo ve sayısal bilgilerle anlatılır.

İlk gün: nasıl geçer, neler normal?

Ameliyattan çıktıktan sonra çoğu hasta, gözü kapalı bir bandajla eve döner ve hafif sedasyonun etkisiyle daha çok dinlenir. İlk saatlerde gözde batma, yanma, kum kaçmış hissi ve hafif basınç oldukça yaygındır. Görmede bulanıklık da beklenir; özellikle göz içine gaz verildiyse görüşte hareket eden kabarcıklar ya da çizgi şeklinde bir sınır hattı görülebilir. Bu yakınmalar genellikle ilk 24–72 saatte belirgin biçimde azalır.

Örnek hasta yorumları 

“Eve geldiğimde gözümde sanki kirpik batıyormuş gibi bir his vardı. Doktorun önerdiği ağrı kesiciyi aldım, birkaç saat içinde rahatladım.”
“İlk gece ışığa bakınca rahatsız oluyordum, ertesi gün daha katlanılabilir hale geldi.”
“Bandajla uyumak ilk başta zor geldi ama sabah kontrole gidince içim rahatladı.”

Erken dönem evde bakım önerileri

• Bandajı ve göz çevresini kuru tutun, göze su gelmesini engelleyin.

• Gözünüzü ovuşturmayın, sıkı kapatmayın, baskı uygulamayın.

• İlk gün araç kullanmayın; ilk kontrole mümkünse bir refakatçi ile gidin.

• Hekiminizin yazdığı damlaları saatine uygun kullanın; dozları atlamayın.

Retina ameliyatı sonrası ağrı, şişlik ve kızarıklık

Hafif-orta şiddette ağrı, batma ve yabancı cisim hissi ameliyattan sonraki ilk 1–3 günde en sık bildirilen yakınmalardır. Basit ağrı kesicilere yanıt çoğunlukla iyidir. Göz kapağında şişlik, kızarıklık ve hatta hafif morarma görülebilir; bu bulgular genellikle 1–2 hafta içinde belirgin olarak azalır.

Ne zaman endişelenmeli?

• Dayanılmaz, giderek artan ağrı

• Ani veya şiddetli görme azalması

• Artan kızarıklık, yoğun akıntı, kötü koku

• Şiddetli ışık hassasiyeti ile birlikte baş ağrısı veya bulantı

Bu bulgulardan biri varsa kendi başınıza ilaç eklemeyin; derhal klinikle iletişime geçin.

Gaz balonu (tamponad) varsa baş pozisyonu ve uyku
Bazı vitrektomi ve makula cerrahilerinde göz içine gaz kabarcığı verilir. Bu gaz, retinanın hedeflenen bölgesine destek basıncı uygulayarak iyileşmeyi kolaylaştırır. Bu nedenle belirli bir süre “baş pozisyonu” çok önemlidir.

Genel prensipler

• Hekiminizin anlattığı pozisyonu (çoğu vakada yüzüstü veya hafif öne eğik) gün içinde ve uyurken koruyun.

• İlk günlerde pozisyona uyum genellikle saatler üzerinden tarif edilir (örneğin günde 16–20 saat). Süre ve detaylar ameliyat nedenine ve kullanılan gaz tipine göre kişiye özel belirlenir.

• Otururken okuma/ekran kullanımında baş açısını korumaya çalışın; sık sık kısa aralar verin.

• Silikon yağı kullanıldıysa pozisyon kuralları daha esnek olabilir; yine de hekiminizin talimatı geçerlidir.

Uçak yolculuğu ve yüksek rakım güvenli mi?

 Gözde gaz tamponadı varken uçak yolculuğu ve yüksek rakımlı bölgelere çıkmak güvenli değildir. Kabin basıncındaki değişimler gazın genişlemesine yol açabilir ve göz içi basıncını tehlikeli düzeyde yükseltebilir. Bu nedenle gaz tamamen emilene ve doktorunuz özel olarak izin verene kadar uçağa binmeyin, yüksek rakımdan kaçının. Silikon yağında genellikle uçuş kısıtlaması olmaz; yine de karar hekim kontrolündedir.

Hızlı özet tablo

Sık sorulan sorular

İlk gün duş alabilir miyim?

Alabilirsiniz ancak göze su gelmemesine özen gösterin. Saç yıkarken başı geriye atmak ve gözünüzü su geçirmez kalkanla korumak yardımcı olur.

Gözümdeki batma ne zaman geçer?

Çoğu hastada ilk 48–72 saatte belirgin azalır. Damlaları aksatmadan kullanmak ve gözü ovalamamak rahatlatır.

Görmem neden dalgalı ya da bulanık?

Erken dönemde retina ve kornea yüzeyinin iyileşmesi, damlaların geçici etkileri ve varsa gaz kabarcığı nedeniyle bulanıklık normaldir. Gaz emildikçe görüntü yavaş yavaş netleşir.

Ne zaman işe dönebilirim?

 Masa başı işlerde çoğunlukla 1–2 hafta içinde dönüş mümkündür; ağır kaldırma, tozlu ortam, uzun ekran süresi gibi faktörler hekiminizin önerisine göre kademeli düzenlenir.

Ne zaman spor yapabilirim?

 İlk haftalarda ağır egzersiz ve yük kaldırma önerilmez. Yürüyüş gibi hafif aktiviteler doktorunuzun onayıyla kademeli artırılabilir.

Günlük yaşam için pratik ipuçları

• Damlaları hatırlatıcı ile zamanlayın; temiz tek kullanımlık mendille uygulama öncesi el hijyenini sağlayın.

• Güneş gözlüğü ışık hassasiyetini azaltır, rüzgâr ve toza karşı korur.

• Uykuda önerilen baş pozisyonunu desteklemek için seyahat yastığı veya göğüs yastığı kullanabilirsiniz.

• Ekran süresini kısa bloklara ayırın; 20 dakikada bir 20 saniye uzak bir noktaya bakın.

Örnek hasta yorumları: duygusal süreç
“İlk hafta kaygım yüksekti ama her gün küçük ilerlemeler görmek moral verdi.”
“Gaz kabarcığı varken görüşüm çizgi çizgi gibiydi; doktorum bunun beklenen bir durum olduğunu söyleyince rahatladım.”
“Onuncu günde şişlik belirgin azaldı, ışığa bakmak daha kolay oldu.”

Her göz farklı iyileşir. Bu rehber genel bir çerçeve sunar; sizin için bağlayıcı olan hekim talimatlarıdır. Olağandışı bir belirti fark ederseniz kendi kendinize müdahale etmeyin ve doktorunuzla iletişime geçin.